“Niet de grootste bedrijven overleven, ook niet de slimste bedrijven, maar de meest wendbare en veerkrachtige organisaties”

Chaos biedt kansen, dat zien we in de huidige wereld dat gedomineerd wordt door het coronavirus. Maar dit is niet de eerste crisis van de wereld en we kunnen hiervan leren. We zien dat het oude niet meer werkt, er heerst chaos en onrust. Hoe zet je deze chaos om in een transitie? En hoe omarm je de nieuwe wereld?

Jan Rotmans

Op woensdag 24 februari was Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans bij ons in de studio voor een inspiratiewebinar tijdens het eerste host- en voorzittersoverleg van het nieuwe onderzoeksjaar. De hoogleraar transitiekunde aan Erasmus Universiteit Rotterdam bestudeert veranderingen in de samenleving en onderzoekt de snelheid en aard van deze veranderingen. Momenteel zijn deze natuurlijk uitzonderlijk. Kun je de rust vinden te midden van de onrust en zo een stabiele transitie inzetten?

De huidige crisis: Corona

Corona versnelt verandering, sneller digitaal, flexibiliteit in samenwerken en er is nog meer aandacht voor verduurzaming. Corona heeft in feite de toekomst 10 jaar naar voren gehaald en alles wat er al was is in een sneltreinvaart gegaan.

Hoe komt dit? De diepste oorzaak is de disbalans die er is ontstaan tussen mens en natuur. De natuur slaat als het ware terug. We groeien ten koste van de aarde, we ‘lenen’, maar betalen niet terug en hierdoor vernietigen we onze natuur en onszelf. Om deze klimaatverandering tegen te gaan is er een verandering nodig van de mens, maar mensen veranderen niet zomaar. Mensen zijn hardleers en houden van gewoontes. Toch zit crises in de mens, en we leren vooral van crises. 5-10% van mensen veranderen na een crisis en we hebben een systematische verandering nodig om klimaatverandering tegen te gaan.

Wanneer ben je als organisatie toekomstbestendig?

Wendbaarheid

Voor elk bedrijf geldt in de toekomst, wat voeg jij toe aan de wereld? Impact-economie, dit wordt volgens Jan Rotmans steeds belangrijker. Bedrijven moeten wendbaar en veerkrachtig zijn om voortdurend in te kunnen spelen op snelle veranderingen van buiten. Je bent wendbaar wanneer je voortdurend kunt inspelen op veranderingen. Wat zijn dan de eigenschappen van een wendbare organisatie?

  • Een bedrijf is eenvoudig georganiseerd
    Zorg voor zo weinig mogelijk overhead.
  • Probeer klanten daadwerkelijk te begrijpen
    Dat valt nog niet mee. Hiervoor heb je veel sociaal-psychologisch onderzoek nodig, echt gepersonaliseerd uitgevoerd. Soms ontkennen mensen dat ze iets nodig hebben, maar kan het zo zijn dat ze zelf nog niet weten dat ze het wel willen. Denk aan de mobiele telefoon, wie dacht 20 jaar geleden dat hij dat nodig had? En wie kan nu nog zonder?
  • Multidisciplinair werken
    Het helpt om meerdere disciplines bij elkaar te brengen.
  • Wees een lerende organisatie
    Systematisch leren van en met elkaar en dat ook vastleggen en overdragen. Dit gebeurt vaak wel, maar intuïtief. Kennis zit in de hoofden van mensen en als zij weggaan nemen ze veel kennis mee.
  • Werk op basis van vertrouwen
    Er heerst op sommige werkvloeren nog te veel wantrouwen, tussen werknemers en management. Dat is geen goede basis voor wendbaarheid.

Veerkrachtigheid

Een tweede eigenschap van een toekomstbestendige organisatie is veerkrachtigheid. Er komen nog meer crises aan, je moet daartegen gewapend zijn en in staat om eventuele schokken op te vangen. Wanneer ben je veerkrachtig? Je moet nu al nadenken over wat de verdienmodellen over 5 of 10 jaar zijn. Is er buffercapaciteit om een crisis op te vangen? Kunnen we met onzekerheden leren omgaan? Durf risico’s te nemen en anticipeer op datgene wat eraan komt. Volgens Jan Rotmans horen de volgende eigenschappen bij een veerkrachtige organisatie:

  • Werk toekomstgericht
  • Bouw buffercapaciteit in
  • Durf om te gaan met onzekerheid
  • Neem risico’s
  • Anticipeer op crises

Wanneer je kijkt naar middelgrote tot grote bedrijven, is zo’n 10% veerkrachtig. Vervolgens is een kwart van deze bedrijven wendbaar, een kwart is actief en 40% is passief. “Actieve en passieve bedrijven gaan het heel waarschijnlijk niet redden”, aldus Jan Rotmans, “niet de grootste bedrijven overleven, ook niet de slimste bedrijven, maar de meest wendbare en veerkrachtige organisaties”.

Nieuw tijdperk, nieuw leiderschap

Volgens Jan Rotmans worden het de begrippen van de toekomst: wendbaar zijn en veerkrachtig zijn. In een periode van chaos en instabiliteit is leiderschap belangrijker dan ooit. Mensen hebben richting en duiding nodig. Bij een nieuw tijdperk hoort dan ook nieuw leiderschap, vanuit nieuwe waarden. Twee zaken zijn hierbij erg belangrijk: authenticiteit en verbinding. Een authentiek leider durft tegen de stroom in te gaan, durft deze te trotseren en durft dan ook zijn of haar ware aard te tonen. Een authentiek leider kent zijn eigen beperkingen, maar blijft rechtop staan in de storm. Een verbindend leider is tevens belangrijk, want een samenleving die uit elkaar valt heeft verbintenis nodig. Dit zijn mensen met een minder groot ego en een groot empathisch vermogen. Zij maken hun eigen ego onderschikt aan het grotere geheel. Ze kunnen mensen intrinsiek motiveren en zijn goede luisteraars. Een verbindend leider geeft richting en biedt ruimte.

Tips & Tricks

Tot slot geeft Jan Rotmans nog wat praktische handvaten om de verandering aan te grijpen en een succesvolle transitie door te voeren.

  1. Grijp de coronacrisis aan om versneld veranderingen door te voeren
  2. Investeer in verdienmodellen waar je over 5-10 jaar geld mee verdient
  3. Focus naast financieel rendement ook op maatschappelijke impact
  4. Werk niet vanuit een breed draagvlak maar vanuit een smal en diep draagvlak
  5. Probeer niet iedereen mee te nemen in de transitie van het bedrijf
  6. Neem de tijd: cultuur veranderen in een bedrijf kost al gauw 10 jaar

“Iedereen zei dat het onmogelijk was, totdat iemand langskwam die dat niet wist”. In hoeverre is jouw bedrijf al wendbaar en veerkrachtig? Of wat is er nodig om dit te bewerkstelligen?

Gerelateerd nieuws

  • De logistieke reis van morgen: een blik op 2050

    Welkom in de wereld van Caroline Cargo, een doorgewinterde logistiek medewerker met meer dan vijfendertig jaar ervaring in dit vakgebied. Ze heeft de transitie van de logistieke sector in Nederland van...
  • ShoppingTomorrow - Final Sprint: Picnic Innovation - Enabling Everyone to Pursue their Dreams

    Op donderdag 29 juni vindt het tweede event van het programmajaar van ShoppingTomorrow plaats. Dit event is alleen toegankelijk voor de hosts, voorzitters en deelnemende experts van het programmajaar 2023....
  • ShoppingTomorrow - Final Sprint: ‘ZO kan het ook… schoonmaken zonder de planeet om zeep te helpen!’

    Op donderdag 29 juni vindt het tweede event van het programmajaar van ShoppingTomorrow plaats. Dit event is alleen toegankelijk voor de hosts, voorzitters en deelnemende experts van het programmajaar 2023....
Terug naar het nieuwsoverzicht

ShoppingTomorrow maakt gebruik van cookies en vergelijkbare technieken. Met cookies volgen wij en derde partijen jouw internetgedrag binnen onze website. Hiermee kunnen we advertenties tonen op basis van jouw interesse en kun je informatie delen via social media. Als je verdergaat op onze website gaan we ervan uit dat je hiermee akkoord bent. Meer informatie is te vinden in de Privacyverklaring

Bestand downloaden

Laat je gegevens achter om bestanden te kunnen downloaden. Dit hoeft maar één keer.

Wij gaan zorgvuldig met jouw gegevens om. Meer informatie hierover is te vinden in de Privacyverklaring.